Tytuł oryginalny ze względu na wymóg 60 znaków graficznych w tytule:
Poeta - życie zawodnika. Poezja - czym jest i jak się ją uprawia.
Tezy z historii, teorii i metodologii poezji.
Jest to 3 część ( i ostatnia) mojego wykładu na Warsztacie Poetyckim XV Wiosny Poetyckiej w Przemyślu. Poprzednie:
Wstęp: Bułhakow (Russian) „Laboratorium Formy”
http://prognozy2030.salon24.pl/198009,sztuka-mezczyzn-4-bulhakow-laboratorium-formy
część 1: Singer (Yiddish) „Zasady pisania”
http://prognozy2030.salon24.pl/200505,sztuka-mezczyzn-5-singer-yiddish-zasady-pisania
część 2: Kurylak (Polish) „Definicje poezji i poety”:
http://prognozy2030.salon24.pl/186087,xv-przemyska-wiosna-poetycka-kurylak-df-poety-i-poezji
Całość wykładu ma moje Copyright i All Right Reserved – ze względu na tytuły, układ dowodzenia i tezy oryginalne. Wolno cytować za podaniem linku [podczas Warsztatu był podwykład o prawach autorskich:)]
We Wstępie - który jak dopiero teraz Państwo zobaczycie miał charakter epistemologiczny - podałem wiele znaczeń, terminu „logos”. Dla potrzeb tej części wykładu ze zbioru desygnatów tego pojęcia wybieram termin ,,sprawozdanie”.
To, co powiem w tej części wykładu będzie moim sprawozdaniem z okresu 40 lat pisania poezji, studiów nad sztuką (w tym teatru i tańca), studiów nad filozofią i Sanathana Dharma, oraz studiów hermeneutycznych. Wybieram metodę mówienia wprost, bez zbytnich komplikacji terminologicznych.
Uprawiając poezję musimy sobie zadać pytanie: czym ona jest, jakie są jej źródła, dlaczego powstała i jakie przedstawi uzasadnienia dla swojego istnienia.
Należy zauważyć rzecz fundamentalną, że od strony warsztatowej Poezja jest jedyną Sztuką (Ars), z której nie da rady zdobyć formalnego wykształcenia zakończonego dyplomem. Nie istnieje też żadna możliwość z punktu widzenia metodologii nauk, aby z pisania poezji zdobyć stopień doktora. Z tego samego też powodu - uprawiania poezji dowolny senat uniwersytecki nie może dać nikomu tytułu profesora. Mimo to są przyznawane Literackie Nagrody Nobla w dziedzinie poezji, przyznawane są inne poetyckie laury, odbywają się na całym świecie Festiwale Poezji z poparciem rządów, instytucji naukowych i społecznych organizacji.
Dlaczego tak jest?
Moja hipoteza jest taka i będę jej tutaj dowodził, że poezja od samych swoich początków była związana ściśle z podstawowymi, najstarszymi i najbardziej wyrafinowanymi tekstami cywilizacji jakimi są teksty mistyczne, religijne, logiczne i filozoficzne. Mając w pamięci tezę Rossiego o rozstaniu się filozofów z inżynierami w wieku XV, która mówi o rozejściu się nauki w dwu kierunkach, można powiedzieć, że poezja w sensie języka i wyrafinowanych technik komunikacji oraz zapisu formalnego jest związana z najstarszymi i podstawowymi tekstami Nauki.
Mówiąc w jeszcze inny sposób: Poezja w swoich źródłach jest językiem Nauki jaką otrzymaliśmy od starożytnych szkół, akademii i uniwersytetów.
Podam teraz przykłady Poezji jako źródłowego języka nauk: Filozofii, Teologii, Epistemologii, Logiki, które będą jednocześnie demonstracją stosowanych technik językowych.
Przykład 1: tekst z roku 605 p.n.e, język hebrajski, religia judaistyczna, teoria Kreacji świata i człowieka
Wybieram celowo i świadomie ten tekst wyłącznie z tego powodu, że w naszym kraju religia chrześcijańska jest najczęściej spotykana, mniej więcej każdy dorosły obywatel wie, że chrześcijaństwo i judaizm posługuje się Biblią, która stoi na teologicznym stanowisku Kreacji. Stanowisko to jest zapisane i wyłożone w pierwszych linijkach (wersach) Biblii i brzmi tak: zielony - rym, czerwony - rytm, zielony+czerwony*: rym-rytm
bereszit
bereszit bara elochim
weet szamaim weet haarec
wehaarec hajeta tohu*wabohu*…
waajjomer elochim
jehi or* wajehi or*
[w tym miejscu recytowałem bereszit w języku hebrajskim]
W klasycznym przekładzie katolickiej Biblii Tysiąclecia przekład tego tekstu jest następujący:
Księga Rodzaju
„ Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię, a ziemia była bezładem i pustkowiem… i powiedział Bóg: Stań się światłość i stała się światłość.”
Interpretacja, analiza hermeneutyczna. Przekład polski na charakter prozatorski, nie oddaje oryginału tekstu i nie opowiada o użytej technice komunikacji - zwanej współcześnie przekazem treści, mówiąc inaczej - Nauki. Recytacja tego tekstu jaką podałem w oryginale hebrajskim dowodzi, że ten podstawowy dla judaizmu i chrześcijaństwa tekst jest napisany techniką poetycką, na którą składa się jednocześnie: wyraźnie słyszalny rym, jasny i prosto brzmiący rytm. Zrytmizowanie i zrymowanie tekstu w ten charakterystyczny sposób, nazywany jest w hermeneutyce ( sztuce interpretacji tekstów) mnemotechniką.
Powstała ona w okresie kiedy nie używano jeszcze pisma linearnego i służyła do tego, żeby osoba słuchająca mogła łatwo zapamiętać tekst poprzez strukturę dźwiękową z łatwymi rymami i rytmami. Wynika z tego w sposób oczywisty, że brak znajomości mnemotechniki i sposobu konstrukcji tekstów sprzed epoki pisma linearnego uniemożliwia jakiekolwiek odczytanie oryginalnej treści, sensu i nauki tekstów układanych w starożytności.
Jak słyszeliście - oryginał hebrajski jest zupełnie różny co do sensu teologicznego, teogonicznego, stosowanych definicji w teorii kreacyjnej oraz tego, że tekst ten jest tekstem poetyckim.
Wynika z tego też, że chrześcijanie czy mają tego świadomość czy nie, czy chcą tego czy nie, czy akceptują też ten fakt czy nie - podstawowe dogmaty swojej religii mają zapisane w języku Poezji. Ta - w tym omawianym przykładzie - składa się z jednoczesnej opowieści o stworzeniu świata i człowieka, podmiotów tego aktu kreacyjnego, tekstu utworzonego z silną techniką rymu i rytmu, oraz struktury językowej łatwej do zapamiętania czyli mnemotechniki. Same tylko wymienione w ostatnim zdaniu składowe „bereszit” dowodzą, że autorzy tego tekstu (zwani w teologii biblijnej „ autorami natchnionymi” ) musieli go długo przygotowywać, znać mnemotechnikę, oraz rozporządzać bardzo daleko idącą wiedzą teologiczną, teogoniczną i kosmologiczną. W kontekście okresu historycznego - VII wiek p. n. e - wynika też, że byli bardzo dobrze zaznajomieni z teoriami naukowymi starszych cywilizacji oraz tych, które ówcześnie były wiodące w naukowych ośrodkach w starożytności.
Przykład 2 Tekst z X -VIII wieku p. n. e. Język sanskrycki. System filozoficzny Wedyjski. Upaniszady. Upaniszada Iśa. Filozoficzny komentarz do Wed.
Przesuńmy się w czasie o 400-200 lat wstecz, gdyż w okresie od X do VIII wieku sformułowano w Indiach filozoficzne komentarze do wedyjskiego objawienia - Wed. Indie są kolebką filozofii. Najstarszy filozoficzny tekst naszej cywilizacji pochodzi z Indii, datuje się na lata 2000 - 1800 p. n. e. - jest to Rg-Veda. Zawiera one między innymi typowy dla filozofii spekulatywnej sposób rozważań nad ludzkim poznaniem.
Upaniszady, których jest 108 są zbiorem najstarszych filozoficznych pism. Jako przykład ilustrujący źródłowy język filozofii wybrałem 2 mantry z ,,Upaniszady Iśa” : Inwokacja i Mantra XVII:
Inwokacja
Om
purnam adah purnam idam
purnat purnam udacyate
purnasya purnam adaya
purnam evavasisyate
[w tym miejscu recytowałem Inwokację w języku sanskryckiem]
Link do tekstu:
http://biblioteka.nama-hatta.pl/sri_isopanisad/si.htm
Jak widać tekst jest zrytmizowany zawiera rymy wewnętrzne oparte na rdzeniu „purn”, oraz wyraźnie słyszalny rym na koniec II i IV wersu. Tekst na język polski jest nieprzetłumaczalny. Inaczej: źródłowy język filozofii jest nieprzetłumaczalny na język polski.
Mantra XVII
vayur anilam* amrtam
athedam*bhasmantam* sarinam
omkrato smara krtam smara
krato smara krtam smara
[w tym miejscu recytowałem Mantrę w języku sanskryckim]
Link do tekstu:
http://biblioteka.nama-hatta.pl/sri_isopanisad/si.htm
Tłumaczenie Mantry XVII w redakcji Bhaktivedanty Śrila Prabhupady – przekład polski z języka angielskiego:
„Niech to nietrwałe ciało obróci się w popiół, a powietrze życia połączy się z całością powietrza. Teraz proszę, mój Panie, byś pamiętał wszystkie moje ofiary i – jako że jesteś najwyższym odbiorcą przyjemności - byś pamiętał o wszystkim, cokolwiek zrobiłem dla Ciebie”
Jak widzimy przekład Śrila Prabhupady w wersji angielskiej przełożonej na polski jest prozą.
Po wielu wysiłkach spróbowałem przekładu tej Mantry zachowując rytm i sens oryginału. A oto efekt:
oddech powietrze nieśmiertelne
teraz to ciało wygląda jak popiół
Odbiorco pamiętaj co zrobiłem pamiętaj
proszę pamiętaj co zrobiłem proszę.
Różnica w rytmie jest następująca: oryginał ma stopy akcentowe 3-3-4-4, mój przekład: 3-4-4-4. Przy wszystkich różnicach wierność rytmowi i podobieństwa dźwiękowe słów są w miarę widoczne w wersach 3 i 4.
Przykład 3: Tekst z wieku V p. n. e. Język grecki klasyczny. Filozofia grecka. Logika. Autor – Parmenides z Elei.
Jednym z najbardziej klasycznych tekstów zachodniej filozofii i teorii nauki jest tekst Parmenidesa z Elei z roboczym tytułem „Droga”. Niektórzy twierdzą, że tekst ten jest dla nauki Zachodu podstawowy: Allan Guth twórca teorii wielu wszechświatów podając definicję nauki cytuje Parmenidesa „byt nie pojawia się i nie znika”. Nad Parmenidesem pracował na swoim seminarium twórca współczesnego egzystencjalizmu Martin Heidegger. Do Eleaty odnosi się Kulowska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej z jej neotomizmem egzystencjalnym.
Tekst ten nie jest tylko konstytutywny dla współczesnego egzystencjalizmu. W swoim studium krytycznym nad oryginalnym tekstami greckich filozofów „ Filozofia przedsokratejska” [Cambridge 1957- 1983. Warszawa- Poznań 1999], prof. M. Schofield wysuwa ostrożną tezę, że tekst ten jest najprawdopodobniej traktatem o charakterze logicznym.
Osobiście twierdzę po analizie treści, że tekst ten jest w 100 % dziełem z zakresu logiki i podaje tak zwaną zasadę wyłączonego środka – podstawę myślenia całej zachodniej cywilizacji.
Ten pierwszy traktat logiczny w historii Zachodu został ułożony techniką poetycką zwaną heksametrem daktyllicznym i ma formę poematu. A oto transkrypcja na język polski z oryginału greckiego:
hippoi tai me ferusin hoson tepi thimos hikanoi
pempon, epei mes hodon besan polifemon agusai
daimonos, hekata pantaste ferei eidota fota
te feromen te gar me polifrastoi feron hippoi
[w tym miejscy recytowałem hippoi w klasycznym języku greckim pokazując daktyle]
W każdym wersie jest sześć daktyli.
A oto polski przekład Jacka Langa:
"Klacze niosące mnie, dokąd zapragnie me serce, popędziły, gdy doprowadziły mnie do słynnej drogi boga i powiodły nią, [drogą,] która wiedzącego męża prowadzi przez wszystkie miasta. Tą drogą byłem niesiony, gdyż nią wiodły mnie roztropne konie, ze wszech sił ciągnąc wóz, a dziewice wskazywały drogę. Oś w piastach, płonąc, wydała dźwięk piszczałki, ściskana z obu stron przez toczone koła, kiedy córki Słońca pospieszyły, aby mi towarzyszyć, opuściwszy sale Nocy, wychodząc na światło i zrzucając rękoma zasłony z głów. (…)
Bogini powitała mnie uprzejmie, biorąc mą prawą rękę w swoją, i takie skierowała do mnie słowa: „Młodzieńcze, przybyły do mego domu wraz z nieśmiertelnymi woźnicami i klaczami, które cię wiodą, witaj. Nie zły los cię wysłał, byś wędrował tą drogą- zaprawdę z dala leży od ludzkich ścieżek- ale słuszność i sprawiedliwość. Trzeba, byś poznał wszystko, zarówno niewzruszone serce dobrze zaokrąglonej prawdy, jak i mniemania śmiertelnych, na których nie można rzeczywiście polegać. Mimo to winieneś je poznać- jak w co się wierzy, musiałoby być rzeczywiście, przenikając wszystko na wskroś”.
Ten dłuższy cytat z przekłady polskiego przytoczyłem celowo, żeby czytelnik mógł zobaczyć postać dialogującą z Parmenidesem, którą określił Boginią. Moja hipoteza jest taka, że postać ta została użyta celowo przez Parmenidesa dla podkreślenia nadprzyrodzonego źródła pochodzenia, sensu, wymowy i istoty tekstu. Mówiąc inaczej metodę napisania tekstu można określić jako Natchnienie pisane z dużej litery dla podkreślenia jego nadprzyrodzonego charakteru w odróżnieniu od tego samego terminu, pisanego małą literą, którą określamy natchnienie poetyckie.
A oto sedno tekstu Parmenidesa wyrażonego w heksametrze daktyllicznym – zasada wyłączonego środka - zdefiniowana przez Eleatę jako „drogi badania”:
A. pierwsza z nich, że jest i nie może być że nie jest, to ścieżka Namowy (towarzyszy bowiem prawdzie)
B. druga, że nie jest i jest konieczne, że nie jest.
Podstawiając pod zdanie A wartość „1” określającą konieczność „prawdziwe”, a pod zdanie B wartość „0” określającą konieczność „fałszywe” otrzymamy pierwotny rachunek logiki dwuwartościowej: 1-0.
Matrycę tę podaje potem Arystotelesw swojej definicji prawdy zawartej w „Metafizyce”:
[A] „jeśli mówimy Byt istnieje – mówimy prawdę.
[B] Jeśli mówimy że Nie-Byt istnieje nie mówimy prawdy”.
Więc, jeśli A jest „1” a „B” jest „0” otrzymujemy znów rachunek 1-0.
I dalej: wcześniej od Arystotelesa Sokrates w „Uczcie” Platona pytając podstępnie Agatona: „czy miłość jest czymś, czy też raczej jest niczym” [pustym teoretycznym terminem – interpretacja moja – „publicysta”] – pytał o desygnaty pojęcia „miłość”. Więc jeśli rozbierzemy te pytanie na dwa zdania:
[A] czy jest czymś
[B] czy nie ma zawartości,
i podstawiając znów „1” i „0” pod zdania A i B – otrzymamy matrycę „1-0”. Na podstawie tej analizy wysuwam tezę, że rachunek Sokratesa jest rachunkiem otwierającym logikę etyki. A więc etyka jest nauką o charakterze ściśle logicznym – co nie wszyscy zauważyli w historii tej nauki i jej epistemologii.
Tyle co do implikacji Parmenidesa i jego daktyli w dalszej historii logiki Zachodu, tutaj logiki dwuwartościowej.
Najwcześniejsza metoda przygotowywania tekstu w epoce przedlinearnej: przykład Wedyjskich Leśnych Uniwersytetów
Jeszcze raz cofnijmy się w tym miejscu w czasie, żeby zapytać o metodę konstrukcji indyjskich tekstów filozoficznych. Wskazówka, która opowiada lub sugeruje możliwą metodę pracy nad tekstem w głębokiej starożytności, jest zawarta w wedyjskim traktacie Śrimad Bhagavatam składającym się z 12 Cantos.
W I Canto w Rozdziale I jest opis „świętego miejsca w lesie Naimisaraya”, w którym mieszkał spadkobierca w linii sukcesji uczniów tego tekstu – riszi Gosvami. Opis ten pozwala stwierdzić, etapy otrzymywania tego tekstu przez słuchaczy. Od razu wyjaśniam, że przez pojęcie „las” należy rozumieć leśną pustelnię lub inaczej - gurukul, a współcześniej jako ośrodek medytacyjny o charakterze naukowym, w którym mieszkał „guru” (mistrz duchowy) i jego uczniowie. Można powiedzieć, że były to leśne uniwersytety. Rabindranath Tagore indyjski poeta, pedagog i filozof – Laureat Literackiej Nagrody Nobla z 1913 roku - w swoich poematach odwoływał się do tych indyjskich szkół myśli pisząc: „leśni praojcowie nasi”.
Żeby otrzymać możliwość wysłuchania tekstu należało wybrać się w podróż do tego ośrodka, gurukuli. Po przybyciu na miejsce ludzie chcący słuchać filozoficznych interpretacji Sanathana Dharma, Odwiecznej Nauki, Odwiecznej Religii musieli nieraz długo czekać.
Po tych dwóch etapach: podróży i czekaniu należało wygłosić ceremonialne pochwały guru i porosić go o nauczanie.
Dopiero wtedy pojawiał się on sam i jak stwierdza tekst oznaczony od 01.01.04 (I Canto, I Rozdział, 4 Śloka) „wyrecytował całe Śrimad Bhagavatam”.
Link do tekstu 01.01.04 i dalszych - potem kliknij w rozdział II)
http://biblioteka.nama-hatta.pl/sb_c1/sb_c1.htm
Śrimad Bhagavatam jest obszerne objętościowo – składa się z 18.000 ślok (zwrotek). Tekst wskazuje więc wyraźnie, że metodą przygotowania tekstu było jego pamięciowe ułożenie[A], i zapamiętanie najprawdopodobniej w ciągu wielu lat [B], a następnie wyrecytowanie tekstu [C]. Tych 3 technik A-C uczyło się w gurukul przez około 20 lat od inicjacji bramińskiej w wieku lat 11.
Natomiast jeśli idzie o cytowany tekst hebrajski „bereszit” według świadectw historycznych został spisany podczas reformy religijnej i politycznej króla Jozjasza w 605 r. p. n. e. Tutaj metodą utworzenia tekstu było spisanie.
Odejście od tradycyjnego kanonu poetyckiego „rym rytm”: połowa XIX wieku, Walt Whitman, język angielski. USA. Wprowadzenie tak zwanego „białego wiersza”.
Podane w poprzednich 3 przykładach techniki pisania oparte o rym i rytm i najróżniejsze stopy akcentowe (metrum) w najróżniejszych wersjach - we wszystkich kulturach przetrwały do połowy XIX wieku.
Ten sposób pisania poezji, który można określić jako kanon tradycyjny złamał Amerykanin Walt Whitman.Jego wiersze są pisane szeroką wolną frazą uwolnioną od rygoru stosowania kanonu. Opowiadają o wolnym społeczeństwie wolnych obywateli, społeczeństwie demokratycznym, są apoteozą ludzkiej wolności.
Te absolutne pojęcie wolności Whitman zastosował do poezji uwalniając ją od konieczności stosowania klasycznych technik poetyckich wypracowanych w ciągu tysiącleci we wszystkich kulturach.
Od Whitmana do 2010 roku
Uwolnienie poezji od rygorów metrum i rymu, czyli pisanie tzw. białym wierszem przypominającym prozę - wyzwoliło w następnych dekadach falę kolejnych poszukiwań twórczych, eksperymentów poetyckich i nowych stylistyk. Najbardziej charakterystyczne przykłady to dadaizm Tristana Tzary i poezja lingwistyczna E.Cummingsa.
Współcześnie możemy powiedzieć, że wszystkie style poetyckie są mieszaniną kanonu i nowoczesności. Dozwolone są wszelkie metody i techniki pisania oraz wszelkie eksperymenty. Pisać można na ulicach, muralach, podawać teksty poetyckie w dowolny sposób. Również idee, filozofie, przekonania mogą być dowolne – poezja jest nie cenzurowalna, jest wolna.
Wniosek 1.
Zastosowany przez mnie zabieg pokazania źródeł poezji ma na celu rozpoznanie i zdefiniowanie materii, w której pracujemy. Powaga, autorytet i prestiż Języka Poetyckiego wywodzi się z tamtych źródeł - był wykształconą formalną metodą oraz jedyną techniką przedstawiającą najbardziej wyrafinowaną i skomplikowaną ludzką refleksję. Na mocy tej powagi – utrzymuje się stan, w którym nie ma możliwości zdobywania stopni naukowych z zakresu poezji. Jest ona wiedzą, której nie da rady nauczyć. Pisząc więc wiersze dobrze nieraz pamiętać dlaczego poezja cieszy się tak dużą renomą, oraz skąd wzięły się jej podstawowe techniki i w jakim czasie. I o ten aspekt : ścisłego związku Języka Poezji z rozumnymi początkami cywilizacji, idzie mi w tym wykładzie.
Wniosek 2.
Rekapitulując można powiedzieć, że współczesna poezja stosując wszystkie historycznie zastane metody i rozwijając nowe style nie stawia żadnych barier poetyckiej pomysłowości – a więc w pewnym sensie jest nieskończona.
Struktura poezji - widzenie poezji od strony warsztatu.
Z punktu widzenia struktury można powiedzieć, że wiersz jest to struktura słów ułożonych w odpowiednią formę zwaną „wierszem”.
Wiersz z kolei składa się z wersów czyli linijek.
Wynika z tego, że najmniejszy wiersz może składać się z jednego wersu, ograniczonego, nawet do jednego znaku graficznego. Na tej samej zasadzie możemy powiedzieć, że wiersz najdłuższy ma nieskończoną ilość wersów. Ponieważ jednak wiersz nie może się ciągnąć w nieskończoność, gdyż nikt by go nie napisał i nie przeczytał musi istnieć rozważne i sensowne ograniczenie ilości wersów. Te ograniczenie zwiemy „Formą”. Forma więc stawiając bariery poecie wymusza na nim pracę nad tekstem dającą tzw. „trzymanie się poszczególnych linijek” i „ułożenie wiersza”. Bariera ta daje też moc poetycką, siłę wiersza i wymusza użycie technik dla uzyskania tej mocy, siły wyrazu. Mówiąc inaczej: przy dużej sprawności warsztatowej wiersz można pisać i pisać – zawsze będzie poprawnie napisany, będzie rzetelny. Ale nie będzie piękny, nie będzie poetycki. Praca nad Formą i Metodą jest zatem źródłem sukcesu poety: uczy go pokazywania piękna.
Forma i Metoda
Na postawie tego co wyżej zostało powiedziane można powiedzieć, że wiersz składa się z Formy i Metody. Formy mogą przybierać postać dwuwierszy, tercyn, utworów składających się ze zwrotek po 5 czy 10 wersów, itp.
Metoda natomiast - to zastosowanie dowolnych stóp akcentowych, rymów zewnętrznych i wewnętrznych, metafor, gier i kombinacji słownych oraz wszelkich innych stylistyk współczesnych i klasycznych (onomatopeja, epifora, anafora oraz wiele wiele innych).
Sposób zastosowania w jednym wierszu Formy i Metody lub form i metod zwiemy dopiero sztuką, a podstawę tej sztuki określamy talentem. Dopiero stosując sztukę poetycką pokazujemy w wierszu Piękno - cel poezji.
Ze względu na strukturę można też powiedzieć, że poezja jest sztuką wersyfikacji.
Ze względu na istotę wiersza możemy powiedzieć, że każdy wiersz jest autonomicznym dziełem sztuki.
Ze względu na sens sztuki możemy powiedzieć, że wiersz jako autonomiczne dzieło sztuki musi wybronić się sam: przed krytyką literacką i wszelkimi analizami oraz czytelnikiem.
Obronę wiersza – dzieła sztuki - można nazwać „warsztatem poezji”.
Kolejne definicje Poezji i inne rozważania. Różne tezy, rzucane luźno – jako podsumowanie
A. Znaczenie Kanonu – rymu i rytmu i form i metody dla cywilizacji
Poezja jako sztuka pokazana przeze mnie w tekstach starożytnych dowodzi, że ta Poezja – można ją określić jako źródłową - zawiera corpus definitiorum [Korpus Definicyjny] Religii, Filozofii i Mistyki – oraz pochodnej Mistyki jaką jest Logika rozpoczęta w starożytnych Indiach.
Więc Język Poezji został celowo dobrany i wyodrębniony jako nadający się w szczególny sposób do wyrażenia prawd Religii, Filozofii, Mistyki i Logiki.
Został też celowo w głębokiej starożytności „wyśrubowany”, wykształcony w wyrafinowany sposób jak wedyjska teoria „rasa-lila” [smaki i łączenie smaków] idąca w parze z teoriami estetycznymi jak taniec i teatr, oraz muzyka
Ten wykształcony język i ta wyrafinowana forma, formy [stosowane w różnych staraożytnych kulturach] – stanowią źródło cywilizacji.
Wniosek 3: poeta musi się całe życie więc uczyć. Studia nad poezją to nie są studia nawet 15-letnie używając cezury I. B. Singera (choć i ta jest tylko wstępna). To studia na całe życie. To co Wam sprawozdaję to element moich studiów trwających już 40 lat.
Wniosek 4 : praca poety musi być wobec tego rozłożona na wiele lat. Dlatego podstawą tych studiów jest dobra forma fizyczna i emocjonalna a także intelektualna. Metodą zaś jest dbanie o zdrowie: poeta to życie zawodnika. Decydujące jest tutaj: unikanie toksyn, układ krążenia, układ kostny oraz sprawne oczy. Wszelkie ćwiczenia, marsze, biegi, odpowiedni zestaw witamin jest konieczny.
B. Czy Poezja może być Metodą Poznania?
W kontekście wszystkich części wykładu i Wstępu odpowiedź jest twierdząca. Po pierwsze – poezja jest metodą poznania historii cywilizacji, jej podstawowych tekstów, poznania źródeł kultury. Jest również metodą poznania samej poezji i jej historii oraz celów, do których służyła w różnych okresach dziejów.
Najsłynniejszy filozof amerykański Richard Rorty w swoim wykładzie w 2002 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika powiedział /parafrazuję, wypowiedź ta jest w „Tekstach2”/ : „proszę państwa, ostrożnie z religią gdyż jej najwcześniejsze teksty zostały zapisane w języku literackim”.
To, co teraz mówię – to pokazanie odwrotnej strony medalu wypowiedzi Rorty’ego. Pokazanie choć części kuchni, części metod, form, części warsztatu. Upoważnia mnie do tego i znajomość poezji oraz hermeneutyki i kilku kultur, Religii, Filozofii i Logik.
Wniosek 5: wynika z przedstawionych tez jednoznacznie, że bez znajomości technik poetyckich - w tym mnemotechniki, stylów poetyckich - zrozumienie tekstów religijnych, filozoficznych, mistycznych i logicznych nie jest możliwe. Kto nie zna poezji – niech nie sili się na poznanie tych dziedzin.
Więc odwracając słynną dewizę tkwiącą nad wejściem do Akademii ateńskiej Platona: „Kto nie zna geometrii niech tutaj nie przychodzi” można powiedzieć „Kto nie zna Poezji – niech więc nie poznaje tych Dyscyplin”.
C. Czy Poezja zatem może być Nauką?
Pytanie jest maksymalnie trudne. Niemniej po 40 latach studiów moja odpowiedź brzmi: „tak”. Ale pod warunkiem, że idzie jednocześnie z dyscyplinami jak Logika, Filozofia oraz z Religią rozumianą w jej źródłach.
W tym sensie Poezja może być Nauką wiodącą do poznania rzeczywistości. Lub wielu różnych rzeczywistości.
Przedstawiając tutaj rachunek będący implikacją ze zdania powyżej, można powiedzieć, że skoro wszystko co pomyślane istnieje realnie – również istnieje Poezja, jest realna.
Najdalej idącą implikacją, którą udało mi się wyciągnąć w mojej filozofii poezji „Definitiones”: część poetów twierdzi, że jedynie istnieje Poezja. A więc: Poezja jest językiem rzeczywistości.
Tymi rozważaniami kończę wykład.
Uwaga z metodyki: podczas wykładu sala klubu „Niedźwiadek” w Przemyślu była zawieszona planszami z podanymi tekstami starożytnymi, na których różnymi kolorami były oznaczone rymy i rytmy.
Uwaga - dalszy opis Warsztatu: uwagi techniczne: praca z mikrofonem na salach zamkniętych i w przestrzeni otwartej [Mariusz Klimaszewski, Przemyśl], zasady pracy z mikrofonem [Ryszard Gąsior– ZAMEK Przemyśl], media a poezja [ Radio Rzeszów: Marek Cynkar] prezentacja poezji w sieci, międzynarodowe i polskie prawa autorskie, etc. – podam w kolejnym odrębnym poście gdyż objętość notki musi być już zakończona. Warsztat trwał z kilkuminutowymi przerwami 4 godziny.
